Hoe kan je aan de slag gaan met rollen (geen functies!) binnen de familie van een familiebedrijf. Duidelijkheid geeft vertrouwen in het familiesysteem en -bedrijf.
Het is misschien een open deur, maar ik wil graag het belang van de dialoog tussen de generaties nog ’s onderstrepen, met name de dialoog over de mogelijke rollen binnen het bedrijf. Rollen geven namelijk stevigheid aan een familiebedrijf.
In de afgelopen twintig jaar dat we familiebedrijven adviseren, zien we soms een uitdaging waarmee ondernemende families worden geconfronteerd: de generatie die het bedrijf leidt, wordt door de opvolgende generatie gezien als iemand die de beslissingsbevoegdheid centraliseert, weinig informatie deelt en geen duidelijkheid verschaft over de huidige en toekomstige rol van de volgende generatie. Deze perceptie kan ertoe leiden dat de volgende generatie zich buitengesloten voelt, met als gevolg dat zij zich mogelijk loskoppelen van het familiebedrijf.
Professor John Davis (MIT Sloan School of Management) onderstreept de sleutelrollen die familieleden van de volgende generatie kunnen innemen, waaronder die van bedrijfsleider, eigenaar en bijdragend familielid. “Zonder bekwame familieleden in deze drie rollen loopt het familiebedrijf gevaar.”, stelt hij.
Davis zegt dat families zich vooral focussen op de leiderschapsrollen van de onderneming, terwijl ze het belang van de toekomstige eigendoms- en bestuursrollen onderschatten. Het familiebedrijf bestaat niet alleen uit een of meerdere bedrijven in gezamenlijk bezit, maar ook uit andere activa (financieel, familiaal vermogen, enz.) en verantwoordelijkheden van de ondernemende familie, zoals het welzijn van de familieleden, de reputatie of het imago, duurzaamheidsthema’s of sociale impact.
Als je de familie goed organiseert tot een systeem van sleutelrollen dan bouw je aan een stevige basis voor een duurzame toekomst van familie en bedrijf.
Welke zijn nu die sleutelrollen?
Davis spreekt o.a. over wealth creators, actieve eigenaars, ondersteunende eigenaars, creatieve denkers rond sociale impact, verbinders binnen de familie, en leiders van het bestuur.
Niet alleen deze individuele rollen moeten worden erkend, maar ook de functionaliteit van de familie zelf – het relationeel vermogen om constructief te communiceren, conflicten aan te pakken, groepsbeslissingen te nemen en elkaar te steunen – moet worden aangepakt.
Hoewel sommige van deze rollen kunnen worden gedelegeerd aan niet-familieleden, zoals de rol van CEO, kunnen andere rollen niet worden gedelegeerd. Bijna alle familiebedrijven vereisen dat familieleden de eigendomsrol uitoefenen.
In deze bijdrage bespreek ik enkele kritische rollen die een goede basis zijn voor het systeem van familie en familiebedrijf. In een latere bijdrage bespreek ik de andere rollen:
De wealth-creator: Dit is een actieve leider die de eigenaars begeleidt bij het nemen van belangrijke beslissingen en uitdagingen.
De actieve eigenaar: Zij hebben een spilfunctie, zijn invloedrijk en helpen bij het nemen van belangrijke beslissingen op eigendomsniveau.
Om hun rol te kunnen vervullen, moeten actieve eigenaars verschillende belangrijke capaciteiten ontwikkelen:
- – ze zijn bereid tot zelfreflectie
- – ze hebben het vermogen om constructief met familieleden om te gaan
- – ze verstaan de taal van leiderschap en teambuilding
- – ze hebben zakelijk inzicht (bedrijfsmodellen en -strategie, markten, financiën, mensen) en kennis van bestuur
- – ze zijn overtuigd van goed ondernemerschap
Ze hoeven niet altijd een echte functie te vervullen in het bedrijf, maar zijn zich wel bewust zijn van rol van positieve ‘influencer’ met een missie voor familie en familiebedrijf.
De ondersteunende eigenaar: Niet alle familieleden zullen de vaardigheden of de motivatie hebben om zich tot actieve eigenaars te ontwikkelen. Daarom moeten actieve eigenaars worden ondersteund door andere familieleden, die wij “ondersteunende eigenaars” noemen. Actieve en ondersteunende eigenaars moeten samenwerken om de context van het familiebedrijf, zelfontplooiing, samenwerking en de reputatie van de familiegroep te begrijpen.
Conclusie
Belangrijk is de erkenning dat een duidelijk omschreven, concrete eigendomsrol van cruciaal belang is voor het succes van het familiebedrijf op lange termijn, en dat de familieleden zich dus moeten voorbereiden om die rol op zich te nemen.
Ten slotte hebben de familieleden in verschillende gevallen het inzicht verworven dat niet alle eigenaars actieve eigenaars zullen worden, en dat de actieve eigenaars de steun van de ruimere eigendomsgroep nodig hebben via diverse andere rollen en bijdragen.
De aanpak van Family Dynamics in Business® is gebaseerd op bovenstaande visie. Hoe werken wij?
Tijdens de eerste fase maken we voldoende ruimte om iedereen te leren kennen en maken we een scan van het natuurlijk DNA van het familiebedrijf rond thema’s als communicatie, vertrouwen, veerkracht en aandachtspunten.
Dan volgen parallelle trajecten van individueel en familie-evolutie-werk. We houden verschillende familiebijeenkomsten zodat de familieleden elkaar nog beter leren kennen, vertrouwen kunnen opbouwen en hun vermogen om gezamenlijk beslissingen te nemen versterken.
Na verloop van tijd draagt dit werk bij tot het opbouwen van meer cohesie en het vermogen om sleutelrollen te erkennen.
Dus familieleden leren elkaar beter kennen, krijgen inzicht in familiedynamieken, bespreken individuele aspiraties en vaardigheden van elk lid en leren het belang kennen van de verschillende rollen in het familiebedrijfssysteem. Tijdens het proces versterken familieleden hun vermogen om een constructieve dialoog te voeren en om samen beslissingen te nemen over concrete kwesties en uitdagingen. Aandachtspunten worden niet uit de weg gegaan.
De familie ziet uiteindelijk dat
– er verschillende rollen zijn die opgenomen worden, maar niet iedereen kan en moet de rol van actieve eigenaar op zich nemen. Het benoemen van de rollen geeft een diverse kijk en geeft vooral een goede basisstructuur…
– elk familielid eigen benen heeft om op te lopen en dus een passende verantwoordelijkheid kan nemen
– een moeilijke geschiedenis of trauma mag geduid, besproken en geborgd worden in een gezamenlijk of individueel traject.
Wil je hierover een gesprek? Ik spreek graag af en bij een lekkere koffie of thee en dan bespreken we samen wat het bedrijf en de familie nodig heeft. Mijn mailadres: veerle@familydynamics.be.
Nog een fijne dag.
Veerle