Siska en Frank ken ik al enkele jaren. Destijds heb ik hen samen met de kinderen begeleid omdat ze zich zorgen maakten over de opvolging door de kinderen in het familiebedrijf. Vorig jaar heb ik hen begeleid als koppel in hun afscheidsproces. En het is dat wat ik hier wil vertellen, een verhaal van zoeken naar verbinding en afscheid nemen.
Siska, een mooie vrouw van 69, kreeg het verdict dat ze aan een terminale ziekte lijdt. Nu, aan het einde van haar leven, vraagt ze zich af: “Aan wie wil ik nog schrijven om iets te vertellen, om afscheid te nemen voor dat hij of zij mijn overlijdensbericht te lezen krijgt? En van wie zou ik zelf nog iets wil horen?”
Als het over een liefdesrelatie in het verleden gaat, is dat voor de huidige partner geen gemakkelijke situatie. “Dertig jaar geleden, voor ik mijn huidige man leerde kennen had ik een korte relatie met Max, noem het een overgangsrelatie. Max en ik wisten dat dit geen duurzame relatie zou worden, maar hij heeft me wel terug zelfvertrouwen gegeven.
Een jaar later leerde ik dan Frank kennen, mijn huidige partner, waarmee ik tot op vandaag een liefdevolle relatie heb met vele memorabele momenten. Toch kan ik ook met dankbaarheid terugdenken aan Max”, vertelt Siska.
Toen Siska zichtbaar geëmotioneerd haar verhaal deed, vertelde ik haar wat ik over Leonard Cohen en Marianne Ihlen had gelezen in het boek ‘Geschreven geschiedenis’ van Simone Sebag Montefiore.
‘Afscheid nemen is een van de dingen waar een brief bijzonder geschikt voor is. Geen andere singer-songwriter tussen de jaren zestig van de twintigste eeuw en het begin van de éénentwintigste eeuw was zo bedreven met woorden, en met muziek, als Leonard Cohen. Hij zag zichzelf voornamelijk als een dichter, maar zijn liedteksten zijn de ware kunstwerkjes. Veel van zijn songs zijn gebaseerd op liefdesrelaties met vrouwen die ooit zijn muze waren zoals in ‘Suzanne’, ‘Nancy’ en ‘Sisters of Mercy’. Maar zijn grootste inspiratiebron was Marianne Ihlen, een jonge Noorse die in 1960 met Cohen op het Griekse eiland Hydra ging wonen. Zij was de inspiratie voor vele van zijn mooiste songs zoals ‘Bird on the Wire’ en uiteraard ‘So Long, Marianne’.
Aan het eind van de jaren zestig liep de relatie op de klippen. Marianne trouwde en verhuisde naar Oslo. Vele jaren later, in 2016, kreeg ze te horen dat ze leukemie had. In het ziekenhuis ging ze snel achteruit en verwachtte snel te sterven. Op 1 juli vroeg ze haar goede vriend Jan Christian Mollestad dit te laten weten aan Cohen, die op zijn tweeëntachtigste nog steeds zingt en schrijft hoewel hij ook ziek is. Jan stuurt hem die nacht een brief waarin hij laat weten dat Marianne ‘nog maar een paar dagen te leven heeft’ en eindigt met ‘ik hoop dat je dit op tijd leest en je haar nog kunt bereiken. Ik hoop ook dat je me niet te bemoeizuchtig vindt, ik wil je alleen Mariannes innige liefde voor jou doorgeven.’ Jan heeft niet veel hoop dat hij een antwoord zal krijgen van Cohen, maar in de vroege ochtend, na een slapeloze nacht, vindt hij deze prachtige brief. Jan leest hem voor aan haar. ‘Deze zeven regels van Leonard, dit teken van onverminderde affectie, gaven Marianne vrede. Een dag later raakt ze in coma en twee dagen daarna overlijdt ze. Leonard Cohen zelf overlijdt in november van dat jaar.’
Liefste Marianne,
Ik ben vlak achter je, dichtbij genoeg om je hand te pakken.
Dit oude lichaam heeft het opgegeven, net als dat van jou,
en het ontruimingsbevel kan ieder moment bezorgd worden.
Ik ben je liefde en schoonheid nooit vergeten.
Maar dat weet je.
Ik hoef niets meer te zeggen.
Goede reis oude vriendin.
Ik zie je aan het einde van de weg.
Eindeloos veel liefde en dankbaarheid.
Leonard
Geïnspireerd door dit verhaal schreef Siska een brief aan Max. Ook haar brief werd beantwoord.
Naast de mensen die haar heel nabij zijn in haar huidige leven, waren ook de geschreven woorden over een echte verbondenheid in het verleden, voor Siska van grote betekenis. Als bevoorrechte getuige heb ik echt wel kunnen vaststellen dat dit contact van uitzonderlijke waarde was bij haar afscheid van het leven. Het was voor haar alsof ‘al de goede en verbonden momenten’ aan het eind van het leven mochten gevierd worden. Daarenboven was ze haar man, Frank, eindeloos dankbaar dat hij haar deze brief echt gunde.
* Dit verhaal is uit respect voor de privacy volledig geanonimiseerd. Als je denkt hierin iemand te herkennen, dan is dat niet zo.
<< Terug naar overzicht