“Als ik moediger was geweest, had ik me al veel eerder kwetsbaar opgesteld.” zegt Jan, CEO van een familiebedrijf. Ik herinner mij dat hij in het begin van het begeleidingstraject rond de opvolging mij nog zei: “Veerle, aan kwetsbaarheid doen wij niet mee …”
Kwetsbaarheid betekent niet alles op tafel gooien of volledige openheid zonder grenzen. Wel een kwetsbaarheid vanuit duidelijkheid en de overtuiging dat iedereen een eigen verantwoordelijkheid heeft en fier is op het relationeel en lerend vermogen van de familie en elk lid op zich.
Vertrouwen en kwetsbaarheid zijn thema’s waar ik met familiebedrijven vaak rond werk.
1. Vertrouwen is het kloppend hart van elke relatie.
Vertrouwen gaat niet over grootse dingen maar over wat er gebeurt op de kleinste momenten. J. Gottman noemt het de ‘sliding doors-moments’. Soms is het kiezen om al dan niet voor de connectie te gaan die tot vertrouwen leidt.
Herken je het? Je wilt die reeks op Netflix verder zien maar je merkt dat je partner ergens mee zit. Je kan op dat moment kiezen om wel of niet te connecteren. Je bouwt aan vertrouwen als je bijv. zegt: “Oei, schat. Ik zie je daar zo alleen zitten, het raakt me. Wat heb je van mij nodig? Vertel ‘s … “
Vertrouwen is durven kiezen voor iemand die belangrijk voor je is en waarvoor jij ook belangrijk bent.
Als we de ander vertrouwen, kunnen we ons makkelijker kwetsbaar opstellen. Maar is dat ook andersom? Kan kwetsbaarheid vertrouwen opwekken? Piero Ferruci schrijft: “Het is kwetsbaarheid die vertrouwen haar waarde geeft”. We snakken ernaar om geliefd en vertrouwd te worden. Vertrouwen draagt bij aan onze behoefte aan erkenning en verbondenheid, ergens bij horen, ons gehoord, gezien en begrepen voelen.
2. Kwetsbaarheid en onze innerlijke raisonneur.
Kwetsbaarheid (naar Brené Brown) is de emotie die we ervaren in tijden van onzekerheid en dan toch de moed hebben ons te laten zien, ook als we de uitkomst niet onder controle hebben.
Daar tegenover staat eenzaamheid door ons af te schermen voor feedback om onszelf te beschermen. Groeien in verbinding met anderen wordt dan onmogelijk.
Zich kwetsbaar opstellen wil niet zeggen dat je alles en alle emoties zo maar moet delen. Dat moet je vooral níet doen. Het is geen doel op zich. Delen om te delen zonder te begrijpen waar je naartoe wilt, verzandt vaak in ‘het hart luchten, roddelen of jezelf vrijpleiten’. Het is wel essentieel om samen als familie een veilige omgeving te creëren, met of zonder begeleiding.
—-
Laatst tijdens een sessie n.a.v. de familiale overdracht, nam een vader het woord en zei: “Het proces is tot hiertoe best heftig verlopen. Ik zie en weet dat er veel bezorgdheid en onrust is. Ik voel dat ook en geloof me, ik vind het moeilijk om daarmee om te gaan en de zorgen niet mee naar bed te nemen. Vroeger zou ik dat niet gezegd hebben en zou ik eerder met de vinger naar een ander hebben gewezen, maar dat wil ik niet meer doen. Daarom nodig ik jullie uit om samen te kijken hoe we met de overdracht kunnen omgaan. Ik wil best beginnen door te kijken naar mijn aandeel en hulp te vragen aan jullie en de externe begeleiding waar en wanneer het nodig is.”
Ik krijg er nog kippenvel van als ik hieraan terugdenk. Dit is een mooi voorbeeld van ‘moed hebben’ om kwetsbaarheid te tonen en tegelijk in je leiderschap te blijven staan.
Uiteindelijk gaat het over het aanvaarden van de onzekerheid die hoort bij dergelijke situaties.
En wat is dan die innerlijke raisonneur? De innerlijke raisonneur is ons ego, de stem in ons hoofd die ons aanspoort tot pleasen en alles doen om toch maar geaccepteerd te worden.
Vragen borrelen dan op als: wat zullen de mensen van mij denken; als ik eerlijk ben, ga ik dan niet verkeerd begrepen worden; als ik me kwetsbaar opstel, gaan mijn ouders dan denken dat ik zwak ben …?
Als je bijvoorbeeld merkt dat je zoon verdriet heeft, kan je innerlijke raisonneur zeggen: “Als ik laat zien dat het verdriet mij raakt, gaat hij dan niet onzeker worden of denken dat hij mij teleurstelt?”. Die stem kan heel actief worden waardoor je beslist om niets te zeggen en daardoor de kans mist op verbinding. We kunnen niet in de plaats denken van de ander. Durf daarom de onzekerheid toe te laten, de dialoog aan te gaan, je twijfels uit te spreken en erop te vertrouwen dat de relatie dat aankan.
Kwetsbaarheid gaat hand in hand met vertrouwen en het gevoel van veiligheid. Door ons kwetsbaar op te stellen, geven we aan wat voor ons belangrijk is.
<< Terug naar overzicht